Skip to main content

𝐙𝐚𝐧𝐧𝐢𝐚𝐭 𝐌𝐢𝐩𝐡𝐮𝐧 𝐥𝐞 𝐑𝐚𝐦 𝐏𝐨𝐥𝐢𝐭𝐢𝐜𝐬 𝐫𝐮𝐚𝐭 𝐤𝐮𝐥𝐡𝐧𝐚𝐤...

Ram tihnak tu miphun in nung ruai ii. Miphun paai lekhaw cia miphun umhhnak khua le ram khian miphun dang te ai ram ah cang lio de ii. Kin hlan tluanthu sikin Pyu miphun khiah Kawl (Bamar) tahin a cak in a lar sawn awng ai, Taluk (China) siangpahrang thawn in rin remhnak bawn awnghnak miphun i awng napui khalkhaw, a miphun a kilkhawl ben lo hnakin tunah Kawl (Bamar) in cang sio ai, hlanlai ai Pyu pon in nganhnak thu le la khiah Pyu pon hmangtu umh nawn lo hnakin tunah cia lai te khiah a rel numhnak thu le la lingthiam lo in umh i hang.

Zanniat miphun kin dinhmun ruat zianzo nga sing.

Zanniat in lai rori in kin thula ngan hnak heh hlanlai ah calai kin nai lo hnakin a zong thil lo i hang sing. Ponka in thu hlupdunhnak ian in ling lianglo i hang sing. Chin miphun huap tluanthu rin Mirang (English) te in kin ngan sah awnghnak B. S. Carey And H. N. Tuck in ngan awnghnak The Chin Hills volume 1 le volume 2 khiah a hlanta ber Chin ram tluanthu nganhnak in cang menma i hang. Cia Chin Hills laibu ah Zanniat miphun thu umh lo ii. Zanniat mi in kin relhnak le kin linghnak khua le ram veksen khiah Chin Hills laibu ah kin sik fangin Taisun (Tashon) miphun le ram ah kin thun sio ii. Ciamaan, English in nganhnak laibu ringin kin tluanthu zong le singkhaw Zanniat kin paai zo ii.

Miphun le ram heh paai bai niu ii, kilkhawl lo hnalam. Hlanlai pan kin tluanthu sik fangin Zanniat miphun le ram heh phan takin kilkhawldunhnak le konghoidunhnak um lo hnakin Falam peng ah a miphun in minung kin tam ai, khua le ram kau ngai napui khalkhaw, tunah Zanniat pon hmang miphun tu mi lakah miphun nau in umh ii sing, phekdun kul lovin lingdun ii sing.



Cia lakin, hlanlai pah Zanniat ram in kin linghnak le kin naihnak ram te khai a paai rianro ti ling ii sing.

1) Sagaing ram le Zanniat ram heh ramri dun i maanin tunah Sagaing in ramri kin nawt thliahthlo hnakin Zanniat ram kin paai sha riangro ti ling ii sing. Cia thu heh mi hrekkhat reldan i lekhaw Sagaing ram ai umh kin Laimi te sawn in a umhnak khua ram kau ruai hiamhnak in ramri thawn le amah te tu a khua ramri kau ruai in ruat napui, Sagaing (Kawl/Bamar) ram kau ruai in, Zanniat ram kin paai ruai zianzo ii.

2) Ngawn in Zanniat ram kin lang sah pan i hang. He thu heh 2020 kum Kawlram election ah vote pehnak ukhsuh hmangin kin nor zo hang. Ngawn ram song ai Duhmang uksuh ai umhnak Zawlpi khua heh a khua thawn ai, Zanniat ram lam ah thawn ai, cia Zawlpi khuathar heh Duhmang uksuh ah dah dun ngio in, 2020 kum Election ah Duhmang uksuh ah umh in vote pe in Duhmang uksuh ram ah cang ruai lio zo hang. Cia lek zolo, Zawlpi, Cangaiva le Nimzawl khua te khiah uksuh thar pakhat in cang ruai tuhin NLD cozah ai MP Pu Ral Hnin hnenah ngen zo thu umh zo hang. Hetin Ngawn in Zanniat ram heh cozah hnenah official in kin sut i hang. Cen, tunhlan ah Malaysia ai Zanniat Christian Fellowship (ZCF) in Zanniat ram zuk (map) bawn awng ai, hlanlai ai Lumbang miuk san ai ukhnak ram te ngan telhnak thu ah Ngawn te ang lo ai, pasal zaimawzah khawmdun in ZCF sim in kawi ai, Zanniat in Ngawn hnen ah Malay tangka RM 500 kuan ruai awng zo i hang.

3) 2010-2020 kum Kawlram huap General Election ah Zanniat mi pakhat khai Hluttaw (MP/MLA) ngah thil tuh lovin mi in kin zawl lek zolo party ah Hluttaw cuh thilhnak candidate rin ngah tuh lo tianin thu hnok tam ngai tawk ii sing. Zanniat mi lala rin vote pe dun hiam tuh lo tian in mi in kin zawl ai, Zanniat mi lala itsikhnak thinlung kin kin dim, Zanniat mi rinsan dun thil lo, Zanniat mi in Hluttaw ngah kul lo tian ruathnak in kin dim ii. Cia lakin, 2020 kum election ah Laitlang dinhmun ah Zanniat mi songin mi 1 (Salai Tawk Za Lian) khiah CNLD party in Pyine Hluttaw cuh thil dinhmun in umh tuh lo tian Zanniat ram song mi te in rohsia thu bawn ai, tawngdun hnak thu umh ii. CNLD party ah Hluttaw cuh thilhnak tohkham niu ngah tuh rin he tlukin siatsuah dun ai, NLD party ah Zanniat mi in Hluttaw cuh thilhnak candidate tuh tuhnak tuh zai tlukin lampui umh tuh lo tihnak tu a lin ii. CNLD party ah Zanniat mi in Hluttaw cuh thilhnak ngah hnua ah rin Zanniat cak tuh lovin Ngawn lam in Pu Con Kheng khiah CNLD in suak in independent in ding ruai ai, Ngawn miphun in ruai hnak i lo tiin amah te tu online ah lai ngan bawn napui, Dec 8 nia Election ah vote pe ngaingai fangin tu Ngawn te tu CNLD in cuhtu Ngawn le Zanniat heh bangran in vote pe hiam cuang lo ai, Pyine Hluttaw (State MP) tu Salai Tawk Za Lian vote lovin Cong Kheng sawn vio sio pah thotho ii. Cia lakin, Zanniat ram ai Zanniat mi tam sawn in Zanniat mi vote hiam lovn NLD in cuhtu kum 5 MP per zo Ralhnin thotho vote sio ii. Zai tlukin Zanniat heh hnihsa kul, mi te nautat lak miphun ii sing tihnak lar ze hang.

Khua le ram sut sah dun zianzo i hang sing. Cia lakin Zanniat te tu Laitlang ah Zanniat ram huap in pawlkom ding tuh rin ngam lo, a daih lo tu, Sakta le Hlangta thinlung in Zanniat ram ah Zanniat lek umh lo tiin Siatton politics hmangin Zanniat miphun heh khangso thil tuh lovin hlanlai pah tuntian rohsia in kin thin songah tawngdunhnak in a dim ti hmu ii ing. Laitlang ai Zanniat khua le ram huap in pawlkom ding thil lo hrimhrim in rohsia kin siat i hang.


Ruatdun ciahco kin cu i hang. Mi khua mi ram ah kin hleng zianzo ai, Laitlang lam ai Zanniat ding thil lo hnak in mi lakah Zanniat pon hmang te tu mikhual in umh, mi lakah mi te agenda phan takin na per sah tu, upa per sah tu, pastor per sah tu dung heh kin dinhmun ii. Cen, ramdang ai Zanniat mi pasal puipui rin miphun paai tuh in dahdun cia ai, "Zanniat pon thiam kul lo, hmang kul lo, Falam pon ling hnalam ca zo" ti dung heh kin khuaruaah le kin thinlung i hang.

Kin miphun umhdan heh tunah hetih i hang sing.

Comments

Popular posts from this blog

TOWNSHIP UKHNAK LE MIPHUN IN UKHNAK RAM DINHMUN RUATIN

Kin Chin miphunpui huap in kin politics fehpuidan sik fangin Tribal Politics in kin buai ber ngio. Pupa san in kin naihnak ram nai thil tuh kin thupui ber in laar. 1948 kum ah Burma ram din pah Chinland ukdun tuh dan Chinmi upa te in idea fumfe nai cia lo hnakin tun kum 77 kin khim zo tian ram uk tuh dan ah kin buai miahmo lai. Chinland heh 1948 kum ah Burma ram ding fangin Chin Special Division tiin ding hnak ii. Chinland heh 1974 kum ah Chin Special Division tihnak Chin State in cang ai, tuntian Chin State ii. Kawl in tu State (Pyi) kin ti lo ai State tahin niam sawn Pyine kin ti ii. Burma ram ding pan in tuntian Chinland ukdan siik fangin ram heh 9 in khan ai, 1948 kum dung ai khuapui hming pe in Township 9 in kin khan ii. Township ukhnak siik fangin pupa san in nai cia hnak ram huap in ukdunhnak i lo hnakin tuntian kin buaihnak ber ii. Town awh bentu miphun te hrang dinhmun pha roh, Town ah thunai ben lo miphun te tu khangso thil lo le hlaihdanhnak phuncang umh de ii. Santehhnak in...

Lushai pon in Facebook ah Chin National Day thu i comment hnak

Link: https://www.facebook.com/share/p/1F559Gh8kK/   

DAWNGPUI (New Year)

Since ancient times, long before the existence of mainstream calendars like the Gregorian Calendar, a distinct tribe called the Zanniat has celebrated a tradition known as Dawngpui . This annual festival, passed down through generations, marks the beginning of a new year. Among the Chin ethnic groups, many tribes celebrate a harvest festival every year. Most tribes, however, do not have a specific date for their celebrations. For the Zanniat tribe, the first day of the new year has been consistently marked by the full moon in October, according to the Gregorian Calendar. In 2024, October 17th is especially significant as the Hunter's Supermoon—the largest full moon of the year—rises, making this year's Dawngpui celebration even more meaningful. One particular tribe claims that their harvest festival should be recognized as the Chin New Year. However, their ancestral tradition lacks a specific day that marks the beginning of the year. Given the precision ...