Skip to main content

ZANNIAT MIPHUN KIN KHAN RIAN RO II HANG - Albert Sanglyen, 2015

ZANNIAT MIPHUN KIN KHAN RIAN RO II HANG
Albert Sanglyen
February 14, 2015

Zanniat miphun cihlah kin pu kin pi te heh Kalemyo Kawlrawn ah um teng fangin Kalemyo Sawbwa, Mohnyin Sawbwa le Inwa Siangphurang te lakah raal tawng duun tio manin tun ai kin um hmun Zanniat ram ah Kum 1500 hnua songah ramthar to ii. Kum 300 zolo song um in kin pung ngai fangin Khawlai Tlangriat ti in minung 600 zo lo hmuah Khawlai - Lumbang – Zultu khua te ah pung fangin Locom khua ah khai kin pung ii. Cia khua nih ai tesin faate in khuathar khuat betbo fangin tun San Zanniat ram khiah dim ben ii sing.

Kum 1812 le 1818 lak song ah Tlaisun raal in kin sim fangin Zanniat mi hmuah kin ram in kin hnawt sio manin Kawl rawn, cen Zahau – Hualngo ram le Tedim ram lam ah kin piak sio ii. Tlaisun ah ben tu khai um ruai ii. Kum raipui hnoptlung rimsu tuar hnua fangin Tlaisun hnen ah cer tuh ngen leh ii. Ciaman in, Tlaisun Ceeng in um tuh hlen in thu kham hnak thawn Kum 1830 dungso panin cer leh ii sing. Zanniat ram ah cer leh hnua ah kin pung leh zian zo fangin thinkhat lungkhat in um awng ii sing.
Kum 1889 kum ah Mirang in Lairam sim fangin Tlaisun uk tu upa ber Con Bik le amah tlangsuak pui te uk hnak songah um ii sing.

Kum 1892 kum fangin Mirang in Balai khua ah Mangki, Zipeng le Vuanthok zung te toh hmasa ber ii. Cia kum fangin Zanniat ram heh hmun 2 in kin khan ii. Cia hmun 2 te heh:

Lumbang Mi uk Lian Awng uk hnak ah Zanniat khua Khawlai, Lumbang le Lati
Tlaisun Mi uk Con Bik uk hnak ah Zultu ai panin ahlang te ziat Zanniat khua le ram hmuah
Zanniat mi rori in thu reel ve hnak nai lo napui sing khaw, Mirang Acuzah in Kum 1892 fangin Zanniat Ram heh hmun 2 ah kin khan ta te heh Ahmasa ber Zanniat mi kin khan awng hnak tluanthu ii. Cia tih in kin khan awng hnak heh thinlung song ah vong hlen tu te um awng de ii.

Mirang Acuzah in kin khan bur bo manin Lian Awng uk hnak Zanniat khua hmuah Zanniat Sakta ti le Con Bik uk hnak Zanniat khua le ram hmuah Zanniat Hlangta ti in Lai khuasong ponka suak hnak ii thai ii.
Ciatih in khuasa zianzo lak teng Kum 1939 kum ah Second World War Japan Raal pui suak ii. Kum 1945 fangin raal bo ii. Raal bo sawng November 1945 pan pah Mirang Acuzah in Zanniat Hlangta hmuah khiah Tlaisun Mi uk Van Hmung uk hnak songin long in Lumbang Mi uk Hlur Hmung uk hnak ah kop leh manin Kawlram Independence January 4, 1948 nia tian Zanniat miphun le ram hmuah Zanniat Mi uk in uk hnak ah um khat liang awng ii sing.
 
Kawlram Independence ngah fangin uk daan thleng sio ii. Ciaman in, Interim Council Chairman Hlur Hmung le member Khup Sin, Khuah Bik te in May 8, 1949 tian uk ii. Cia hnua May 9, 1949 ai pan in Lumbang khua ah Zanniat Circle No. 1 toh in uk tu Circle Chairman Hlur Hmung ii. Cen, Zalang khua ah Zanniat Circle No. 2 toh in uk tu Circle Chairman Thang Ci ii.

Comments

Popular posts from this blog

TUNTENG KAWLRAM POLITICS RUATLANGIN

Aung San in Burma ram ding tuhin Chin, Kachin le Shan miphun te sawm in Panglong Agreement ciah 1947 kum ah sign tlang ii. Cia ben, rampum huap Election nai ai, Aung San in konghoihnak party AFPFL (Anti- Fascist People's Freedom League) in nehhnak co ai, ramuk tuh dan Danhampui (Costitution) thar bawn tlang ii. Aung San tu 1947 July hla ah mah le cabinet pervo nai veksen tluk ciah rek tuar lio ii. Aung San umh lo hnua 1948 kum January 4 nia ah Burma ram independent ngah ai, Aung San in bawnhnak Danhampui ciah hmang cih ai, ciah heh 1947 Constitution tiin ko ii. General Ne Win in 1962 kum ah ralkap hmangin dinglai cozah lon lio ai, 1947 Constitution ciah lon lio ii. Cie pah Ne Win in cozah thar Revolutionary Council ding ai, cia hmangin kum 12 Kawlram uk ii. Kum 12 cetin uk hnua ah Ne Win in 1973 kum ah amah daihdan in rampum huap lungkhimhnak bawn ai, cia lungkhimhnak in 1974 kum ah cozah thar BSPP (Burma Socialist Programme Party) ding ai, cia party hmangin Ne Win in Kawlram pehzo...

TOWNSHIP UKHNAK LE MIPHUN IN UKHNAK RAM DINHMUN RUATIN

Kin Chin miphunpui huap in kin politics fehpuidan sik fangin Tribal Politics in kin buai ber ngio. Pupa san in kin naihnak ram nai thil tuh kin thupui ber in laar. 1948 kum ah Burma ram din pah Chinland ukdun tuh dan Chinmi upa te in idea fumfe nai cia lo hnakin tun kum 77 kin khim zo tian ram uk tuh dan ah kin buai miahmo lai. Chinland heh 1948 kum ah Burma ram ding fangin Chin Special Division tiin ding hnak ii. Chinland heh 1974 kum ah Chin Special Division tihnak Chin State in cang ai, tuntian Chin State ii. Kawl in tu State (Pyi) kin ti lo ai State tahin niam sawn Pyine kin ti ii. Burma ram ding pan in tuntian Chinland ukdan siik fangin ram heh 9 in khan ai, 1948 kum dung ai khuapui hming pe in Township 9 in kin khan ii. Township ukhnak siik fangin pupa san in nai cia hnak ram huap in ukdunhnak i lo hnakin tuntian kin buaihnak ber ii. Town awh bentu miphun te hrang dinhmun pha roh, Town ah thunai ben lo miphun te tu khangso thil lo le hlaihdanhnak phuncang umh de ii. Santehhnak in...

Lushai pon in Facebook ah Chin National Day thu i comment hnak

Link: https://www.facebook.com/share/p/1F559Gh8kK/