Aung San in Burma ram ding tuhin Chin, Kachin le Shan miphun te sawm in Panglong Agreement ciah 1947 kum ah sign tlang ii. Cia ben, rampum huap Election nai ai, Aung San in konghoihnak party AFPFL (Anti- Fascist People's Freedom League) in nehhnak co ai, ramuk tuh dan Danhampui (Costitution) thar bawn tlang ii. Aung San tu 1947 July hla ah mah le cabinet pervo nai veksen tluk ciah rek tuar lio ii. Aung San umh lo hnua 1948 kum January 4 nia ah Burma ram independent ngah ai, Aung San in bawnhnak Danhampui ciah hmang cih ai, ciah heh 1947 Constitution tiin ko ii.
General Ne Win in 1962 kum ah ralkap hmangin dinglai cozah lon lio ai, 1947 Constitution ciah lon lio ii. Cie pah Ne Win in cozah thar Revolutionary Council ding ai, cia hmangin kum 12 Kawlram uk ii. Kum 12 cetin uk hnua ah Ne Win in 1973 kum ah amah daihdan in rampum huap lungkhimhnak bawn ai, cia lungkhimhnak in 1974 kum ah cozah thar BSPP (Burma Socialist Programme Party) ding ai, cia party hmangin Ne Win in Kawlram pehzom in uk leh ii.
Ne Win ukhnak hnia ah khangthar tlangta te tuar ben lo in 1988 kum ah ram buai ai, cia heh 8888 tiin ko ii. He ram buaihnak maanin 1974 Constitution heh hmang thil lo in cang ai, ralkap dan in ukhnak cozah thar SLORC (State Law and Order Restoration Council) ding ii. Cetin ralkap cozah thar SLORC in kum 20 song Kawlram uk ii. 1993 kum ah SLORC cozah in rampum huap in lungkhimhnak langhnak nai ii. 1997 kum November 15 nia ah SLORC cozah heh SPDC (State Peace and Development Council) tiin a hming thlengh ii. 1993 kum ai rampumhuap tawkdunhnak bawn awnghnak heh 2004 kum ah pehzom in bawn leh awng ii. Cetin, 2007 kum September 3 nia ah ram ukdan tuh Danhampui (Constitution) thar bawn tuh dan lungkhimhnak nai ii. Cia ben, 2008 kum May 29 nia ah rampum huap in lungkhimhnak lang ai, cia kum heh hlivuasia Cyclone Nargis in Kawlram rohsia in siatsuah teng lai ii. Ikhalkhaw, cetin cozah danhampui thar 2008 Constitution heh mipui in lungkhim ii tiin nung hang thu phuang lio ii. He Danhampui thar ah thupui ber pakha tu Tatmataw/Ralkap in cozah ah tohkham 25% nai tuh tihnak tel ii.
SSPC cozah in 2025 kum December 28 nia ah General Election nai tuhin phuang zo ii. Ramdang te ASEAN (Association of Southeast Asian Nations) in Kawlram thu ah thupui 5 (Five-Point Consensus) tihnak suah ii. Cia thupui 5 te tu:
1) Tawngdunhnak com tuh.
2) A phalam hoi in thureltlanghnak umh tuh.
3) ASEAN chair in Kawlram ah Special Envoy hlat thil tuh.
4) Kawlram mi te ca harsabawmhnak pe thil tuh.
5) ASEAN ai Special Envoy le palai te Kawlram ah lut in Kawlram ca thupui pawlkom le hotu veksen thawn thu reltlang thil tuh.
Min Aung Hlaing konghoihnak cozah SAC i tuh seh, SSPC i tuh seh, tuntian in ASEAN ai daihhnak thil 5 khiah hlun lo ii.
Ciamaan, 2025 kum December 28 ah Tatmataw daihdan in General Election bawn tuh hnak heh Democracy dan in i tu seh, ASEAN dan in i tu seh pom thil hnak i lo ii.
Tunhlan lam pahin Tatmawtaw/Ralkap in amah te daihdan in Danhampui/ Constitution bawn ai, cia dan hmangin election kin bawn ai, ram kin uk tio zo ii.
2008 Constitution heh NUG/CRPH (National Unity Government/ Committee Representing the Pyidaungsu Hluttaw) in 2008 Constitution heh lon zo thu phuang zo ii. Cia lakin 2008 Constitution hmangin tunhlan bang pahin party ding in Election ah tel zuam kin umh heh thil dik le thil pha i awm tihnak ruat kin kul roh ii.
2010-2020 kum General Election le 2025 kum General Election ah bangdun lo hnak thupui roh pakhat umh ii. 2010 kum ai tling USDP party cozah konghoihnak in maithal awh tlangvum miphun (EAOs) te thawn remrel hnak nai tuhin fehpui ai, 2013 kum pan in tawkdunhnak te nai, cia lungkhimhnak heh NCA (Nationwide Ceasefire Agreement) ti ii. NCA heh 2015 kum ah Naypyitaw ah October 15 nia ah sign tlang awng ai, a ngom ah pawlkom 8 tel ii. 2018 kum ah pawlkom 2 tel bet ii. Hetih bang ai EAO pawlkom le Kawlram cozah karlak ah relrelhnak umh maanin 2020 kum tian in General Election heh buaihnak umh lo in bawn thil awng ii. 2025 kum election tu Tatmataw le EAO heh tun tian rohsia tawngdun thliahthlo teng ii. Cia lakin 2008 Constitution lungkhim in, EAO pawl thawn tawngdun thliahthlo lak songin General Election ah tel in cozah tohkham ngah tuh pai thliahthlo heh thil pha kin suak tuh awm tihnak ruat tlak roh ii.
General Ne Win in 1962 kum ah ralkap hmangin dinglai cozah lon lio ai, 1947 Constitution ciah lon lio ii. Cie pah Ne Win in cozah thar Revolutionary Council ding ai, cia hmangin kum 12 Kawlram uk ii. Kum 12 cetin uk hnua ah Ne Win in 1973 kum ah amah daihdan in rampum huap lungkhimhnak bawn ai, cia lungkhimhnak in 1974 kum ah cozah thar BSPP (Burma Socialist Programme Party) ding ai, cia party hmangin Ne Win in Kawlram pehzom in uk leh ii.
Ne Win ukhnak hnia ah khangthar tlangta te tuar ben lo in 1988 kum ah ram buai ai, cia heh 8888 tiin ko ii. He ram buaihnak maanin 1974 Constitution heh hmang thil lo in cang ai, ralkap dan in ukhnak cozah thar SLORC (State Law and Order Restoration Council) ding ii. Cetin ralkap cozah thar SLORC in kum 20 song Kawlram uk ii. 1993 kum ah SLORC cozah in rampum huap in lungkhimhnak langhnak nai ii. 1997 kum November 15 nia ah SLORC cozah heh SPDC (State Peace and Development Council) tiin a hming thlengh ii. 1993 kum ai rampumhuap tawkdunhnak bawn awnghnak heh 2004 kum ah pehzom in bawn leh awng ii. Cetin, 2007 kum September 3 nia ah ram ukdan tuh Danhampui (Constitution) thar bawn tuh dan lungkhimhnak nai ii. Cia ben, 2008 kum May 29 nia ah rampum huap in lungkhimhnak lang ai, cia kum heh hlivuasia Cyclone Nargis in Kawlram rohsia in siatsuah teng lai ii. Ikhalkhaw, cetin cozah danhampui thar 2008 Constitution heh mipui in lungkhim ii tiin nung hang thu phuang lio ii. He Danhampui thar ah thupui ber pakha tu Tatmataw/Ralkap in cozah ah tohkham 25% nai tuh tihnak tel ii.
SPDC cozah in 2008 Constitution heh rampum huap in lungkhim in phuang hnua, cia danhampui hmangin General Election hmasaber heh 2010 kum November 7 ah bawn ii. 2008 Constitution hmangin election in tling hmasaber party heh ralkap in dinhnak USDP (Union Solidarity and Development Party) in vote tam ber ngah in cozah per ii. 2010 kum election ciah NLD (National League for Democracy) party in daih lo in kham (Boycott) napui USDP party in vote tam ber ngah in phuang ai, USDP party in cozah per ii. 2012 kum ah 2008 Constitution dan in By-election umh ai, cia kum election zuamdunhnak ah NLD party tel ai, NLD in tohkham lawng 44 songin 43 ngah sio awng ii. 2015 kum November 8 nia ah General Election umh leh ai, NLD party in tohkham tam ber ngah in cozah per ai, ralkap party USDP in daihdan i nawn lo in NLD daihdan in president heh NLD songin per ngah lio ii. 2020 kum ah General Election umh leh ai, NLD in ram pum huap in nehhnak co leh ai, Tatmataw/Ralkap lam in cia Election ai vote ngah dan heh lungkhim lo ii. Cetin General Min Aung Hlaing konghoihnak Tatmataw in 2021 kum February 1 niah cozah lon in ralkap cozah thar SAC (State Administration Council) tihnak ding ai, Kawlram heh ralkap dan in uk ii. Kum 5 heh SAC cozah in uk hnua SAC hming heh 2025 July 31 nia ah SSPC (State Security and Peace Commission) tiin a hming thlengh ai, Kawlram heh SSPC hmingin ralkap in he lai ngan tian in uk hlen lai ii.
SSPC cozah in 2025 kum December 28 nia ah General Election nai tuhin phuang zo ii. Ramdang te ASEAN (Association of Southeast Asian Nations) in Kawlram thu ah thupui 5 (Five-Point Consensus) tihnak suah ii. Cia thupui 5 te tu:
1) Tawngdunhnak com tuh.
2) A phalam hoi in thureltlanghnak umh tuh.
3) ASEAN chair in Kawlram ah Special Envoy hlat thil tuh.
4) Kawlram mi te ca harsabawmhnak pe thil tuh.
5) ASEAN ai Special Envoy le palai te Kawlram ah lut in Kawlram ca thupui pawlkom le hotu veksen thawn thu reltlang thil tuh.
Min Aung Hlaing konghoihnak cozah SAC i tuh seh, SSPC i tuh seh, tuntian in ASEAN ai daihhnak thil 5 khiah hlun lo ii.
Ciamaan, 2025 kum December 28 ah Tatmataw daihdan in General Election bawn tuh hnak heh Democracy dan in i tu seh, ASEAN dan in i tu seh pom thil hnak i lo ii.
Tunhlan lam pahin Tatmawtaw/Ralkap in amah te daihdan in Danhampui/ Constitution bawn ai, cia dan hmangin election kin bawn ai, ram kin uk tio zo ii.
2008 Constitution heh NUG/CRPH (National Unity Government/ Committee Representing the Pyidaungsu Hluttaw) in 2008 Constitution heh lon zo thu phuang zo ii. Cia lakin 2008 Constitution hmangin tunhlan bang pahin party ding in Election ah tel zuam kin umh heh thil dik le thil pha i awm tihnak ruat kin kul roh ii.
2010-2020 kum General Election le 2025 kum General Election ah bangdun lo hnak thupui roh pakhat umh ii. 2010 kum ai tling USDP party cozah konghoihnak in maithal awh tlangvum miphun (EAOs) te thawn remrel hnak nai tuhin fehpui ai, 2013 kum pan in tawkdunhnak te nai, cia lungkhimhnak heh NCA (Nationwide Ceasefire Agreement) ti ii. NCA heh 2015 kum ah Naypyitaw ah October 15 nia ah sign tlang awng ai, a ngom ah pawlkom 8 tel ii. 2018 kum ah pawlkom 2 tel bet ii. Hetih bang ai EAO pawlkom le Kawlram cozah karlak ah relrelhnak umh maanin 2020 kum tian in General Election heh buaihnak umh lo in bawn thil awng ii. 2025 kum election tu Tatmataw le EAO heh tun tian rohsia tawngdun thliahthlo teng ii. Cia lakin 2008 Constitution lungkhim in, EAO pawl thawn tawngdun thliahthlo lak songin General Election ah tel in cozah tohkham ngah tuh pai thliahthlo heh thil pha kin suak tuh awm tihnak ruat tlak roh ii.

Comments
Post a Comment