KAWLRAM KONGHOIDAN RUAT ZIANZO KONGIN

August 17, 2020

Rel pha tam ngai napui, tundung 2020 kum November ah rampum in acozah rilhnak Election umh tuh thawn, cia hlan ah Union Peace Conference umh tuh thawn thu ruat pha tam ngai ii.

2008 Constitution/Daanpui heh kin daih awm? Kin daih lo ii. Inapui 2008 constitution daan hlun in Election in acozah ding thilhnak daan tu kin daih sio loi ii. 2008 constitution hmangin election hmasaber 2010 kum ah Kawlram mipui in vote in ralkap party in kin linghnak USDP tling ai kum 5 acozah per ii. Cia acozah per lai ah mipui in ralkap ukhnak thotho in ruat ai, he acozah in danglamhnak cetih ze in kin fehpui tuh lo in um sio ii. Cetin kum 5 liam ai, 2015 kum ah NLD party in Pi Suu Kyi rinsan in election ah tel ai a hlanta ai USDP party tu lang pha umh lo rori in tlok suang ii. Inapui, mipui in NLD in 2008 daanpui khiah kin thleng sah tuh, cia daan thleng in Democracy ngaingai ngah tuhin um tlang sio napui 2020 kum tian kum 5 song ah 2008 daanpui thlengh thil tuh thu umh lovin acozah rilhnak Election kin hleng thio i hang.

A vum lam ai thu umhdan sikin Kawlram mipui in a um roh hnak NLD party in 2008 daanpui heh thlengh thil lo, i hlah lekhaw thlengh nuam lo tihnak a lin zo ii. Ikhalkhaw, tunhlan SPDC cozah ukhnak tahin tu tlanglenghnak lam le sumsaw lam in rohsia kum 10 song ah Kawlram heh a khangso zo i hang. Cia khangsohnak hlum in hlanlai SPDC cozah bangin tu Kawlram cozah lam thu nai bentu te in a hiam tuh ngal lo tihnak tu Kawl ralkap dinhmun in le mipui dinhmun in a lin zo ii.

2008 daanpui thleng lovin, he daan in 75% democracy pehnak in rin ram heh rohsia a khangso zo ii. Cia ruatin 100% democracy ram i selai zai kin bang ni maw? Zai bang democracy kin daih tihnak tu thukhat i rih selai.

Ralkap in bawnhnak daan heh thlengh tuhin 2008 daan hlun tuhin lungkhimtu ramsong ai party (NLD, USDP, daingyinta party) in thleng thil lo tihnak tu a lin zo ii. Ciamaan 2008 daan song ah umh lo hnak hmangin Kawlram cozah heh tawng kul tihnak ii. He ruatin Kawl ralkap cozah heh ralthuam le politics in tawng hnelhno tu te pawl khiah a thupui i hang. Chin dinhmun in tu Chin National Front (CNF) te bang a thupui ngai i hang.

NCA (Nationwide Ceasfire Agreement) heh Kawl ralkap cozah thawn tawngdun tuh nawn lovin lungkhimtu pawlkom te ian tel thil ii. 2008 daan in nung hnak party te in he NCA ah ralkap thawn remhnak bawn kulhnak umh lo tihnak ii. Hemi thu umhdan politics heh lingthiam kin kul, Kawlram dinhmun in thupui ngai ii.

Ralkap in 25% cozah ah thu nai ai, a dang 75% heh Kawlram mipui in ralkap thawn relkawm in, 2008 daan hnia ah nung lo hnak pawlkom te daihdan thawn relkawm in, Kawlram heh democracy ram, daingyinta le Kawl remhnak bawn in Democracy ram ding tuh dan thu heh kin thupui ii.

Salai Tluang Kip Thang
Ottawa, Canada

No comments:

Powered by Blogger.