Skip to main content

HUMAN RIGHT PAWLKOM DANG KAN TUL

Geneva ih UN luthnak sangka pi hmai ah

Falam in ca ka thlah tuk lem lo. Audience zirin si ko. Falam peng lawng si lovin, Chin miphun le ram dinhmun in kan tul zetin ka hmu mi cu Human Rights lam hnatuan theinak pawlkom thar pakhat kan tul.


Ziang ruangah Human Rights Pawlkom dang kan tul?
Tu dinhmun ah Chin Human Rights Organization (CHRO) a um ko. Pheh ding um lovin CHRO dindan le hnatuandan zoh tikah an tuanpi pawlkom le cangvainak hmun zohin duhthu a sam lo ti cu zapi theih asi ih, an tuan theinak zawn ah an tuan rero kan ti thei. Curuangah, CHRO le pawlkom dang ih dinpi lomi Chin mi kan diknak le covo phuangnak le mipi hrang dinpi theinak pawlkom dang kal tul tuk. Tunaite ih Falam peng ih dinmi Institute of Chin Affairs (ICA) kha Human Right lam dinpi nak ding NGO pitling zet si dingin ka rak beisei zet. Hmansehla, a rei hlan ah thiatbal asil. ICA thu ka hun thlir sal tikah a pekte ihsin Human Rights le Humanitarian lam hnatuannak ding si lovin political organization vekin Falam peng pawl funkhawmawknak dingin an fehpi sawn in ka rak hmu ih, a fuh lo dingin ka rak ruat zomi asi. Ka rel duhmi cu, political organization/pawlkom si lo, NGO/non-profit pawlkom din theih si sehla kan tangkai pi zet ding.
Human Right pawlkom cun ziang a tuan ding?
1) Chin miphun le Chin ram ih Human Rights violation pawl record a tuah ding, leitlun in thei theih dingin a phuang ding, International pawlkom ah a dinpi ding.
2) Chin miphun ih khua le ram thula Land Rights a dinpi ding
3) Chin miphun ih kan miphun le daan (Culture and Tradition) kilhawl a tulnak a dinpi ding
4) Kawlram le Chin dinhmun ah Human Rights thu poimawh a um tikah Statement/Capi a suah theu ding.
5) International ih kan lutnak dingah Indigenous Rights hmangin UNO ih ECOSOC ah lut ve ding, Consultative Status tiang ngah tum ve ding. Hi dinhmun thleng thei dingin ram pakhat khat ah hi pawlkom hi register tuah ding.
Pawlkom thar din tikah political organization asi lo ding. Mizapi tel theihmi, member lut theih pawl asi lo dingin, mithiam le thu rawn tlak pawl hnatuannak ding asi ding. Party le member nei in din a si lo ding ruangah party politics, miphun le peng politics pawl hnamhnoih lovin miphun le ram huap in a ding thei sawn ding.
Tu ih ka saduhthahmi pawlkom hi kanmah Falam peng hrang lawng si lo, Chin zate huap ih kan tulmi asi.

Salai Tlaung Kip Thang
Ottawa, Canada
23rd UNWIP ih te Indigenous palai thar pawl hrang UNITAR in Cartigny khua Switzerland ah conflict resolution training a pemi pawl thawn

[Ca thlahtu hi The 23rd session of the UN Working Group on Indigenous Populations (WGIP) ah Geneva ah ka rak tel dah ih, UNITAR ih Indigenous representative pawl hrang conflict resolution training ka rak kai dah ruangah international ah Indigenous Rights ihsin Chin mi dingpi thei pawlkom kan tul thu ka rel nak san asi]

Comments

Popular posts from this blog

TOWNSHIP UKHNAK LE MIPHUN IN UKHNAK RAM DINHMUN RUATIN

Kin Chin miphunpui huap in kin politics fehpuidan sik fangin Tribal Politics in kin buai ber ngio. Pupa san in kin naihnak ram nai thil tuh kin thupui ber in laar. 1948 kum ah Burma ram din pah Chinland ukdun tuh dan Chinmi upa te in idea fumfe nai cia lo hnakin tun kum 77 kin khim zo tian ram uk tuh dan ah kin buai miahmo lai. Chinland heh 1948 kum ah Burma ram ding fangin Chin Special Division tiin ding hnak ii. Chinland heh 1974 kum ah Chin Special Division tihnak Chin State in cang ai, tuntian Chin State ii. Kawl in tu State (Pyi) kin ti lo ai State tahin niam sawn Pyine kin ti ii. Burma ram ding pan in tuntian Chinland ukdan siik fangin ram heh 9 in khan ai, 1948 kum dung ai khuapui hming pe in Township 9 in kin khan ii. Township ukhnak siik fangin pupa san in nai cia hnak ram huap in ukdunhnak i lo hnakin tuntian kin buaihnak ber ii. Town awh bentu miphun te hrang dinhmun pha roh, Town ah thunai ben lo miphun te tu khangso thil lo le hlaihdanhnak phuncang umh de ii. Santehhnak in...

1893 Chin-Lushai Hills Map

 

RAMSONG & RAMPUA

Zanniat miphun le ram khangso tuh daih in mah daihdan le thiamdan dan in naper zianzo ii sing. I san song ah Zanniat hmingin pawlkom naperhnak le telhnak i tam ve hang maanin rel thil ve in ruat ing. Miphun hrang zapui huap in na kin perdan heh phun 2 in umh ii. 1) Khrisfa lam 2) Social/Politics 1) Khrihfa lam in Zanniat hrang tawlrelhnak le dinghnak te kin tluanthu sau ngai rel pha umh napui hnuata lam ah rel nga singkhaw. Tun kin dinhmun ah Zanniat huap K hrifa lam in a lar lian ber heh GZCF cang ii. Ramsong lam tu G hmang lo in ZCF tian lek hmangin GZCF tu laivum huap in tel tuh hnak in kin rel awng ii. Ramsong le rampua Khrihfa lam ah kin naper dan heh lingthiamdun lo hnak, naper kin thiam lo hnak umh tuh thai ii. Cia lakin tunah rampua lam in tu Gobal Zanniat Christian Association (GZCA) heh rampua ai Zanniat in dinghnak church le fellowship pawl thawn rel tlang in ding zo i hang. 2) Social/Politics lam in tu Community le Youth lam in ramsong le ram pua in dinghnak le naperhnak ta...